یافته های نوین ایرانشناسی و شاهنامه شناسی-بدون سانسور

در جایی از شاهنامه، فردوسی بزرگ از مامون عباسی، با ویژه نام (لقب) «روشن روان» یاد کرده و او را ستایش کرده است.  دانای توس، با همه شیفتگی بجایش به بیشتر چهره های ساسانیان و بزرگان آن دودمان ارجمند، که در شاهنامه ، دیده مند و سهشمند (قابل حس)میباشد، در فرگرد (فصل)ویژه به روانشاد شاهنشاه انوشیروان بزرگ و چگونگی ترگمان (ترجمه) کلیله و دمنه از سانسکریت به پهلوی، مامون را به گونه ای پیگیر و دنباله روی انوشیروان میداند و گواهی به نرمدلی او و همسویی اش با موبدان ایرانی را نشان میدهد: «نبشت [کلیله و دمنه] او بران نامهٔ خسروی نبود آن زمان خط جز پهلوی همی‌بود با ارج در گنج شاه بدو ناسزا کس نکردی نگاه چنین تا بتازی سخن راندند ورا پهلوانی همی‌خواندند چو "مامون" روشن روان تازه کرد خور روز بر دیگر اندازه کرد دل موبدان داشت و رای کیان ببسته بهر دانشی بر میان کلیله به تازی شد از پهلوی بدین سان که اکنون همی‌بشنوی بتازی همی‌بود تا گاه نصر بدانگه که شد در جهان شاه نصر گرانمایه بوالفضل دستور اوی که اندر سخن بود گنجور اوی بفرمود تا پارسی و دری ...